Burdur’un girişlerinde “Teke Yöresi’nin başkenti gadın Burdur’a hoş geldiniz !” yazıyor. Tabelanın  yanında şimdiki Belediye Başkanı’nın resmi de var. 

Şehirleri Belediye Başkanları temsil ettiğinden, gelenlere “hoş geldiniz”demek de elbette başkanlara düşer. Şehirlerde vali,devleti temsil eder, Belediye  Başkanı da halkı.. 

Burdur’dan her geçtiğimizde gördüğümüz bu tabelalardaki  “gadın” ve “Teke Yöresi” “ifadeleri üzerinden  birkaç kelam edelim dedik. 

Buradaki “gadın”, kadın değildir. Konuşma  dilinde hani, bazı kelimeler yumuşatılarak söylenir.Mesela Ankara’ya yöresel dilde “Angara” dendiği gibi. Ama bu böyle değildir.’Gadın’(k) harfinin yumuşatılarak  söylenmesi gibi değildir. 

“Gadın” kelimesini  umumiyetle yörükler kullanır. Ve daha ziyade  bu kelime Teke Yöresinde kullanılır. 

“Gadın”; iyi, güzel ve saygın anlamındadır. Sözlükte ”gadın”ne demek diye baktığınızda açık ve net bir ifade ve açıklama yoktur. Konuyu bilmeyenler (k) harfinin yumuşatılarak söylenmesinden türemiştir derler. Ama sözlükte yazmasa da  kullanma dilinde “gadın” kelimesi, muhatabı yücelten bir anlam taşır. 

Bizim yörede “gadın anam”,gadın gızım”,” gadın ablam” gibi tabirlere çok rastlanır. Bu tabir erkekler için de söylenir. Babasının oğlundan bir şey isterken, kalbini yumuşatmak için  “gadın oğlum” demesi gibi.. 

İşte burada bir şey daha öğrendik. Bir şehre de “gadın”denmiş.”Gadın Burdur”..”Gözel Burdur”.. 

Yörükler, kendi içlerinde ayrı bir konuşma dili oluşturmuştur. Bunların  bazıları konuşa konuşa kelimelerin  evrilmesi sonucu olmuştur. Bazıları da Orta Asya geleneğini takip ederek bugüne gelmiştir. Mesela, Teke Yöresi’nde kullanılan “ece” kelimesi, büyüklere hitaben söylenen bir tabirdir. Umumiyetle ablalara “ece “denir. Abilere dense de “ece”, ekseri ablalardır. Babam, ablalarından bahserken;”Tursun Ecem”,”Emine Ecem”,”Döndü Ecem”diye bahsederdi hep..Ece kelimesi de muhatabı yücelten bir hitap şeklidir. Hele “gadın ecem” demişsen, hitap ile  karşılıklı sevgi daha da yükselir. 

Burdur,Teke Yöresi’nin tam ortasındadır. Şehre Baladız’dan girdikten sonra mezarlığın yanındaki meydanda bir teke heykeli bile vardır. Liseye parasız yatılı olarak okumaya geldiğimiz Burdur,bizim gözümüzün açıldığı yerdir. 

Malumlarıdır ki, Teke Yöresi, kültürel bir bölgedir. Ülkemizde coğrafi bölgeler ve bölümler olduğu gibi kültürel yöreler de vardır. Teke yöresi, bunlardan birisidir. Teke Yöresi yörüklerin bölgesidir. Buraların kültürel  özellikleri, hayat tarzları, folklorik  özellikleri aynıdır. Müzik de aynıdır. Mesela sipsi, Teke yöresi’nin  her yerinde vardır. Kabak kemane de..Saz ve cura zaten var. Keçi gütmek, koyun sağmak ve diğer göçebeliğe ait adet ve görenekler  her yerinde aynıdır Teke Yöresi’nin.. 

Teke Yöresi, Köyceğiz’den başlar. Doğu’ya doğru Dalaman, Fethiye, Antalya’nın  batıdaki tüm ilçeleri, Burdur’un  ve Isparta’nın tamamı ile Afyon’un Dinar ilçesi ve Denizli’nin Çameli  ile Acıpayam ilçeleri Teke Yöresi’nin içindedir. 

Teke  Yöresi’nde hayatın birbirine benzemesi hep aynı işle meşgul olunmasından kaynaklanmıştır. Yani onun için oralar aynı özelliği taşır. Mesela, her yıl,bu aylarda Tefenni’de “Su büvetinde koyun yüme” günleri yapılır. O gün herkes, koyunlarını  önceden hazırlanmış, önü tıkanmış büvet haline getirilmiş  suyun başına getirir. Koyunların yaz boyunca tüylerine yapışan  tozlar ve kirler burada paklanır. Bu “koyun yüme” işi; Fethiye’de de  yapılır, Elmalı’da da..Höşmerim, Finikede de yapılır, Dirmil’de de..Çünkü yaşam aynı. Koyun onda da var, bunda da.. Yörüklük hayatın özü çünkü.. 

Buradan itibaren  biraz da Burdur’un  adının nereden geldiğine bakalım..

 Kelime “Burada dur” kelimesidir aslında. Söylene söylene evrilme ile “Burdur” denmiştir. Bazı kaynaklarda “göl kenarı” anlamındaki “ Limonobria” kelimesinin evrilmesi ile  Burdur kelimesinin oluştuğu söylenmişse de bu görüşe pek itibar edilmemiştir. 

1320’li yıllarda Anadolu’ya gelen ,Anadolu’nun  her yerini gezen Seyyah İbni Batuda eserinde  Burdur’dan “Birdir” diye bahseder. 

Yaygın görüş, Avşar Obasının Baladız’dan gelirken, en son durduğu yer olması sebebiyle; “Burada duralım gali” deyip, orada yerleşilmesinden  şehre Burdur denmiştir. 

Avşar Obası ovaya geldiğinde, önce şimdiki  ismi (Askeriye) olan yere çadırlar kurulur. Burada bir süre kalınır. Obada kavga çıkar. Burdur’a daha yakın olan Kışla köyüne  göçülür. Orada yerleşilir. Orada bir kavga daha çıkınca, ”şimdi neye gidelim” dediklerinde birisi; “Eske yere”der. Bu sefer topluca eski yere, yani ilk çadır kurdukları yere gidilir. Oranın adı da Eskiyere Köyü olur. Oradan bir kere daha göç etmek zorunda kalındığında; şimdiki Burdur’a gelinir. ”Hep  göçüp durmayalım  gali. Burada duralım gali”denir. Burada dur, Burdur olur.. 

Burdur, bizim gözümüzün açıldığı yerdir demiştim. Orası ile ilgili  yüzlerce ve binlerce hatıramız vardır. Orada hala görüştüğümüz yüzlerce arkadaş edindik. Hayatı orada öğrendik. Şehir,şimdi bizim talebeliğimizden sonra 3 kat büyüdü. Bizim dönemimizde 10 yıl belediye başkanlığı  yapmış Dr. Zeynel Abidin Tonguç’a “efsane başkan” denirdi. Dr. Tonguç bir sınıf arkadaşımızın babası idi. Ondan yıllar sonra kendi sınıf arkadaşımız Sabahaddin  Akkaya,  Belediye başkanı  oldu.Sabahaddin ile 4-c’de aynı  sınıfta idi. Hala görüşürüz. Yeni Başkan Ali Orkun Ercengiz, bizden bir kaç jenarasyon sonra. Genç ve dinamik. Burdur’a iyi ve güzel  hizmetler yapmasını dileriz. 

Efendim, yazı çok uzadı.
“Gadın Burdur”a selam olsun.. 

NOT: Eskiyere köyüne şimdi Askeriye Köyü deniyor. Eskiyere söylene söylene evrilmiş Askeriye olmuştur. O’nun asıl adı Eskiyere’dir. Askeriye ile ilgisi  yoktur. Orası  askeri bölge de değildir.l963’te biz Burdur’a gelirken, köyün girişinde  Eskiyere diye  yazıyordu. Hatta bu sefer Fethiye’ye giderken köyün girişinde bulunan kuru derenin üstündeki  köprünün başında  hala Eskiye Köprüsü diye yazıyor Askeriye Köprüsü  değil .Eskiyere köprüsü.. Devlet, Avşar Obası’nın anısına köyün eski ismini geri vermelidir .