1-BÖBREK TAŞI NEDİR?

Bütün hastalıklarının tedavisi doktorlar tarafından sağlık kuruluşlarında yapılır.

Böbrekler atık ürünleri kandan uzaklaştırırlar. Temizlenen kan vücutta dolaşmaya başlarken atık ürünler idrar yoluyla vücuttan atılır. Bu esnada mineral ve tuzlardan oluşan sert tortular böbrek taşlarını oluşturur.

Böbrak taşları; böbreklerde veya idrar yolunun herhangibir yerinde kalsiyum oksalat veya ürik asit gibi minerallerin birikmesi sonucu oluşan sert tortulardır. Böbrek taşları, idrar kanalı, böbrek ve idrar torbasında oluşabilir.

Günlük içilen su miktarı azaldıkça taş oluşumu riski de o kadar artar. İdrar yolu enfeksiyonları, çeşitli böbrek hastalıkları, bazı ilaçların uzun süreli kullanımları ve gut hastalığı gibi metabolik hastalıklar da taş oluşumunda önemli rol oynar.

2-BÖBREK TAŞI NASIL OLUŞUR?

Böbreklerin en önemli görevi vücuttan zararlı maddeleri atmak, kanın asit-baz dengesini ve su-elektrolit dengesini düzenlemektir. Üretilen idrar bu düzeni sağlamaktadır. Ayrıca kan ile idrar arasında sürekli sıvı ve elektrolit alışverişi olmaktadır. İdrarda ki atık minerallerden herhangi birinin miktarı artarsa idrar içinde çözünür halde bulunması gerekirken çözünememekte ve kristaller oluşmaktadır. Bunlara kum taneleri de denmektedir. Oluşan kristaller bir araya gelerek böbrek taşı meydana getirmektedir.

Vücutta yeterli suyun olmaması, gün içinde yeterli miktarda su içilmemesi, idrarda bulunan taş oluşumuna sebep olan maddelerin yoğunluğunun artmasına ve idrarın asidik hale gelmesine sebep olur. Bu durum da taş oluşumuna sebep olabilir. Sıcak iklimlerde yaşayanlar ve çok fazla terleyenler de risk altındadır.

Dehidrasyon, böbrek taşı oluşumu için önemli bir risk faktörüdür.

İdrarda bulunan kristaller normalde idrar yolarında çökmez. İdrarda sıvıdan daha fazla kristal oluşturan kalsiyum, oksalat ve ürik asit gibi madde olursa, böbrek taşı oluşma riski var demektir.

İdrarda kristallerin birbirine yapışmasını engelleyen maddeler yoksa böbrek taşlarının oluşma riski artar.

Bazı mineraller böbreklerden atılırken idrarda belli bir çözünürlükte, çözünmüş halde bulunurlar. Çeşitli nedenlerle bu kristallerin çözünürlüğünün azalması sonucu birikmesine bağlı olarak böbrek içinde ki toplayıcı sistemlerde kristallerin çökmesi sonucu taş oluşur.

Çözünebilirliği az maddelerin idrarda fazla birikmesi, idrardaki asitliğin değişmesi, oksalatlar gibi az çözünen maddelerin bir pıhtı etrafında birikmesi, su tüketiminin azlığı, kalsiyum noksanlığı, A vitamininin noksanlığı idrar taşlarının oluşmasına sebep olur.

Taşların yaklaşık yüzde 80’ini kalsiyum oksalat taşları oluşturur. Ayrıca enfeksiyonlara bağlı taşlar ile ürik asit taşları, sistin taşları ve kalsiyum fosfat taşları da görülüyor. 

Böbrek taşlarının boyutları pirinç tanesinden böbreğin içindeki tüm boşlukları kaplayacak şekilde 6-7 cm çaplara kadar değişebilmektedir.

Böbrek taşının düşmesi büyüklüğü ile orantılıdır. Küçük böbrek taşlarının çoğu kendiliğinden düşebilir. 4 mm altındaki böbrek taşlarının yüzde 80’i düşerken, 6 mm ve üzerindeki böbrek taşlarının düşme ihtimali daha azdır.”

Böbrekte, kum ve taş olunca ağrı yapar.

Necdet ERGÜN

Ziraat Yüksek Mühendisi

Mail:necdet@necdetergun.com