Ruslar, Afganistan’ı işgal ettiğinde halkı canından bezdirdi. İşgal süresince yüzlerce ve binlerce Afgan öldü. Bir o kadar insan da sakatlandı. Göğüs göğüse çarpışmaların dışında, Rusların şehirlerin  ve köylerin  değişik yerlerine  yerleştirdikleri mayınlara basan binler, gene ya öldü, ya sakat kaldı. 

Afganistan’da en yaygın ölüm nedeni, mayına basma sonucu oluyordu. Ortopedi, savaşın yan sanayii haline gelmişti. Her yerde sakat kalmış insanlar için yapılmış koltuk değnekleri, asalar, takma bacaklar ve diğer suni ancak insan uzvunun görevini yerine getirecek aletler satılıyordu. 

Diğer yandan Rus askerlerinin kadınlara ve kızlara rastgele tasallutu, büyük bir korku meydana getirdi Zaten dışarı  çıkma alışkanlığı olmayan kadınlar  daha da eve kapatmıştı. Minibüsü durdurduğu zaman içindeki kadını işaret parmağı ile gösterip  inmesini  isteyen Rus askerine karşı insanların acziyeti, nefreti gittikçe hızlandırdı. 

Böyle bir ortamda Taliban ortaya çıktı. Taliban ,Rus işgaline karşı kahraman gibi karşılandı.Taliban kısa süre içinde tüm  ülkeye hakim oldu. Ruslar çekildi. 

Ama Taliban’ın; ne askeri, ne siyasi, ne de idari bir bilgisi ve tecrübesi yoktu. ABD,İran ve Pakistan’ın desteği ile ülkeye hakim  oldular. Taliban zaten,  Pakistan  medreselerinde  yetişmiş talebelerden oluşuyordu. Yönetimi ele geçiren Taliban’ın ne yapacağı belli değildi. 

Bütün bunlar ve daha fazlası “Uçurtma Avcısı” nda anlatılıyor. 

Cahil, insan psikolojisini hiç bilmeyen bir yönetim.. Hiç bir kitapta yazmayan uygulamalar.. 

Uçurtma uçurmak ve gökyüzünde  sürekli yükselen ,sona yavaş yavaş aşağı inen uçurtmalardan birini kapıp, uçurtma sahibi olmak, Afgan çocuklarının en büyük eğlencesi. Babalarının da evlerin damından evlatlarının heyecanını seyretmesi  aynı bir eğlence.. 

Taliban iktidar  olduğunda ilk iş, uçurtma uçurmayı ve uçurtma avcılığını  yasaklamak oldu. Teknolojik  diğer şeyleri de.. 

İnsanlar, çocuklar, Ruslar zamanındaki gibi sıkıntılara girdiler gene.. Yazar Halit Hüseyin ; ”Afganistan’ da çocuk çok, ama çocukluk  yok” diyor. 

Çekilmez bir hayat.. İnsanlar gidecek yer arıyor. Gidemiyor.. Fakirlik kol geziyor. 

Kısa sürede halk, Taliban’dan da bıkıyor. Bu sefer ülkeyi ABD işgal ediyor. Dağlara çekilen Taliban 70.000 kişilik kuvveti  ile  hem ABD’ ye, hem de kukla yönetime isyan  ediyor. Taliban’a muhalif Özbek general  Raşit Dostum ve “Penşir  Aslanı” diye ün kazanmış Şah Mesut kuvvetlerine rağmen Taliban, 20 yıl sonra ABD ve hükümet  kuvvetlerini bıktırıp tekrar ülkeye hakim oluyor. 

Bunda ise, eski yendiği Rusların, İran’ın, Pakistan’ın  ve Çin’in  desteği  var. Tabliban destekçilerinin bir kısmı eski dostları, bir kısmı da eski  düşmanları  yani.. 

Halit Hüseyin, bir tıp doktoru. Babası, bir Afgan diplomatı . ABD’ye sığınmışlar. Orada yaşıyor. 

Kitabı  okurken, yazarın kendi hayatını anlattığını  sanıyorsunuz. Afgan asıllı olduğu için. Oraları iyi biliyor  bir kere.. Ama kendisi aristokrat bir aileden olduğu için ,vasat  bir Afgan aileyi atlatmıyor gibi. Evlerinde hizmetçi olan, bahçede çimleri  kesen bir bahçıvanın olduğu bir aileyi  anlatıyor  bazen. Fakir Afganistan’da bunlar da var mı diyorsunuz..  

Yıllar sonra 30’lu yaşlara geldiğinde  romanın  kahramanı Emir, ABD’den Afganistan’a  gitme ihtiyacı hissediyor, üvey kardeşinin oğlu için.. Çocuğu Taliban’ın  elinden kurtarma gayretiyle.. 

Gördükleri, Taliban’ın nasıl bir din tezadına düştüğüne gösteriyor. .Din bu mu ,dindar bu mu diye  hayret ediyorsunuz.  

Emir, Taliban ile görüşürken ,muhatabının,  eski bir mahalle  arkadaşı  olduğunu anlıyor. 

Dedik ya, yazar, kendini mi anlatıyor diye.. Orada bir konu   insanın şüphesini biraz daha artırıyor. Taliban üyesi, Emir’e soruyor: ”Ne iş yapıyorsun ?” Emir: “Yazarım” diyor. Karşısındaki;” hangi kitabı yazdın” diyor. Emir:” Külün Rengini” diyor. Külün Rengi’ni  arıyorum. Böyle bir kitap yok. “Kül Rengi” kitabı var. Ama onun da yazarı bir kadın. 

Emir, ölen üvey kardeşinin  oğlunu ABD’ye götürüyor. Kendisinin çocuğu olmadığı için o üvey kardeş  çocuğuna, yani yeğenine  kendi çocuğu  gibi bakıyor. 

Bir eğlencede, oraya göç etmiş komşu Afganlıları  da çağırıp, gökyüzüne uçurtmalar salıp, eski günleri hep birlikte yad ediyorlar ve eğleniyorlar. 

Kitapta,1.Taliban iktidarı , öncesi ve sonrası ile anlatılıyor. Biz kitabı okuduğumuz günlerde Taliban  tekrar, 2.kere Afganistan yönetimini ele geçirdi. 

Rusya’yı ,ABD yardımı ile  kovan Taliban, ABD’yi de Rusya, Çin, İran ve Pakistan yardımı ile kovdu.Yani 20 yıl içinde devran iki kere değişti. 

Taliban’ın 2.iktidarında  neler olacak, şimdiden belli değil. 20 yıl önceki başarısız iktidarlarından ders alacaklar mı? Siyaset biliminde, insan ve toplum yönetiminde mesafe  aldılar mı? Hala her  şeyi hasım  olarak mı görüyorlar? 

Mesela, farklı fikirlere ve düşüncelere saygı olacak mı? TV’lerde görüldüğü  kadarıyla Taliban karşıtı protesto eylemi yapan  bir grup kadının  hayatı garantide mi? Yoksa, ”..siz bizi niçin ve nasıl protesto  edersiniz” diye o kadınlar hakkında takibat  mı yapıldı? 

Afganistan fakir bir ülke. Ekonomi  dış yardım ile ayakta. Başkalarına  muhtaç  idareciler, Taliban üst yöneticileri böyle bir durumda   ne kadar dik durabilir? 

Birisi çıkıp, Taliban’ın 2.dönemini   anlatan bir kitap yazsa da okusak mı  diyorum..