Şöyle demişti Bergson: “Her düşünce, temiz bir heyecana dayanan zihnî faaliyetten doğar.”

Bergson, sadece güzel sözler söylemiyordu, söylediklerini yaşıyordu da. Öyle ki, New York’a konferansa gittiğinde, New York trafiğinin durma noktasına geldiği söylenir. Düşünceleri, taze fikirlerin, yemiş veren filizlerin kaynağıydı: Heyecan, coşku, sezginin sınır tanımaz derinliği, fikirlerine gösterilen ilgiyle de örtüşüyordu.

Her düşünüre nasip olmayacak bir ilgi odağı olmuştu Bergson yaşarken.

Tarih, ruh atılımlarının eseridir, demiştim. Temiz heyecanın zihni harekete geçirecek kadar fikre gebe olmasının. Düşünce, düşe düşünce yeşerir, zihne düşünce boyverir, meyveye durur...

MEDENİYETLER ÇATIŞMASI’NDAN TARİHİN SONU’NUN SONUNA…

Çok değil 20 yıl önce iki Amerikalı adam, iki makale yazdı, dünyanın entelektüel gündemini belirledi, gidişatını şekillendirdi.

Huntington’ın “medeniyetler çatışması” tezi ile Japon asıllı Amerikalı Fukuyama’nın “tarihin sonu” tezi, sadece entelektüel hayatın merkezine yerleşmekle kalmadı, aynı zamanda dünyanın, dünya düzeninin önceliklerini ve stratejik yönelimlerini de belirledi.

Bu makaleler, yayınlanır yayımlanmaz Türkçeye çevirmiş, o zaman İzlenim, Dergâh gibi ilgiyle izlenen dergilerde bu iki tezi ülkemizin önde gelen düşünür ve yazarlarıyla tartışmıştık.

Amerikalı yazarların bu makaleleri sonraları, yazarları tarafından kitaplaştırıldı, bu makalelerde öne sürülen fikirler de başta ABD olmak üzere Batılı ülkeler tarafından hayata geçirilmeye başlandı.

Fukuyama, liberal kapitalizmin Batı uygarlığının geleceği nihâî noktayı temsil ettiğini, Batı’nın zaferi olduğunu, artık tarihin zirvesine ulaşıldığı için tarihin sonuna gelindiğini iddia ediyordu.

Huntington ise, Batı’nın liberal kapitalizmle ulaştığı nihâî zaferin önündeki tehdidin özelde “sınırları kanla çevrili” İslâm dünyası, genelde ise İslâm-Çin ittifakı veya İslâm-Asya ittifakı olduğunu öne sürüyor, bu özel ve genel tehditle nasıl başa çıkılması gerektiğinin yol haritasını çıkarıyordu.

İkisi de “görevli” adamlardı, o vakitler hazırladığım kitaba yazdığı makalesinde İsmet Özel›in ifadesiyle. Operasyon çekiyorlardı, dünyanın sadece coğrafî sınırlarını değil jeo-kültürel ve teo-politik sınırlarını da çiziyorlardı bu akademisyen kılıklı kişiler.

ÇATIŞMANIN YOLLARI…

Fukuyama, çabuk çarketti! Ama Huntington, tezini geliştirdi, her yerde anlatıp durdu.

Huntington’ın tezi, tam da bütüncül bakışın buharlaştığı, parçalı, dahası izafileştirici bakışın kutsandığı postmodern zamanlarda medeniyet perspektifinin (yani bütünlüklü yaklaşımların) entelektüel ve akademik hayatın merkezine oturmasına imkân tanıdı bir süreliğine de olsa.

Ama akademi, çoktan postmodern izafileşmenin kapanına kıstırmıştı bakışını; oraya hapsoldu.

Siyaset, medeniyetler çatışması tezini aldı, Büyük Ortadoğu Projesi gibi projelerle adım adım hayata geçirdi; İslâm dünyasını paramparça etti, Türkiye’de darbe üstüne darbe tezgâhladı, her tür darbeyi denedi; sonunda güneyden, Doğu Akdeniz’den, Karadeniz’den ve Balkanlar’dan kuşatmaya başladı Türkiye’yi.

TÜRKİYE’NİN YARMA HAREKÂTLARI…

Türkiye, Mısır’la ve Suriye ile ilişkilerinde hatalı politikalar izlese de, son tahlilde, bu çok yönlü kuşatmayı yarmayı başardı: Hem dış işlerinde hem de savunma sanayisinde gerçekleştirdiği göz kamaştırıcı atılımlarla.

Yarma harekâtımız, Soçi’de gerçekleştirilen Erdoğan-Putin görülmesiyle zirveye ulaştı, meyvelerini vermeye başladı. Putin’in daveti üzerine gerçekleşen görüşme dört saati aştı!

Bu, Türkiye’nin eksen değiştirdiği anlamına gelir mi?

Gelmez; çünkü Türkiye’nin ekseni en az bir asırdır hatta iki asırdır çoktan kaymıştı zaten!

“Türkiye’nin ekseni Batı değil mi?” diyecek olanlara şunu söylemeli: Türkiye, Batı ittifakının bir üyesi olsa da, Türkiye’nin ekseni Batı değildir, olamaz.

Nasıl olsun ki, seninle bütün uluslararası kurumlarda yer alan, stratejik müttefikin olan ABD de, AB ülkeleri de senin yani Türkiye’nin altını oyan terör örgütlerini açıkça desteklemekten, dahası gözümüzün içine baka baka terör örgütlerine silah göndermekten çekinmiyor!