Onlar orada kaldı...

İnsanoğlu kadar bulunduğu şartlara uyum sağlayabilme kapasitesi yüksek başka varlık yok dünyada. Derken bizim gurbetçilerimiz de alıştı gurbete, evlatları oldu, torunları dünyaya geldi 'gurbet' dedikleri diyarlarda, hatta torunları bile evlenenler oldu... Üç, hatta dört kuşağa yayılınca gurbette yaşama deneyimi, bir de baktılar ki; gurbet, gurbet olmaktan çıkmış, yepyeni bir yurt olmuş onlara... Hatta dükkanları, kitapçıları, kafeleri, iş yerleri, kabristanları bile olmuş zaman içinde, geri dönüş onlar için bir fikri sabit, bir melal olmaktan çıkmış, yeryüzünün en uzak köşelerinde bile, hicrana kapılmadan ayakta duruşun sembolü haline gelmişler... Onlar, çok güçlü... Maruz kaldıkları ön yargıları, maruz kaldıkları hoyrat çalışma koşullarını, maruz kaldıkları tüm fobik ötelenmeleri, dayatılan yabancılıkları aşarak, onlar 'gurbet'i de dönüştürme becerisini yakalayarak yepyeni bir yaşam ortamı kurmuşlar...

Değişim-dönüşüm sadece gurbetçi torunlarının sosyolojisi değil, dedelerinin gurbetçi olarak gittikleri toplumları da dönüştürmüş bu süreç. Eski, sert, sekter sınırlar törpülenmiş, ayrışmalar, yerini buluşmalara, farklılıklar benzeşimlere, yabancılıklar yakınlaşmalara terk etmiş... Evet İslamofobi yine var, evet ırkçılık dalgaları halen bitmiş değil, ama birlikte yaşama-yaşayabilme deneyimleri giderek artıyor. Yeryüzü birbirine daha çok yaklaşıyor veya şöyle desek daha doğru olmaz mı: Yeryüzünün barışa ve insanlığın ise toplumsal selamete, insani yaklaşımlara, her zamankinden çok ihtiyacımız var...

DİTİB (Diyanet İşleri Türk-İslam Merkezi, Nürnberg Eyalet Teşkilatı'nın, 'Pandemi sonrası Kadın ve Aile' konulu konferansı için hafta sonu Almanya'ya misafir oldum. Schwabach'ta Golden Moschee'de (Altın Camii) ve Fürt'te Mevlana Camii'nde..... Gurbetçi aileleriyle bir araya geldiğimiz iki günde, sanki Türkiye'de gibiydim. DİTİB'in camileri, bizim Türkiye'deki camilerimizden çok farklı, kadınların, çocukların belki yetişkin erkeklerden daha çok toplandığı bir buluşma çatısı olmuşlar. Bizde camiler ibadet ve sükunet yeridir, gurbetteki camilerimiz ise, hayatın nabzının attığı yerler. Başı örtülüsü, mini eteklisi bir arada, iftarı, mevliti, bayramlaşmayı, nişanı, düğünü, cenazeyi, yası, doğum günü kutlamasını, kırkbir yasin'i, kadınlara has çay kabul günlerini, velhasıl aklınıza gelebilecek her buluşmayı bu çatılar altında gerçekleştiriyorlar. Burada hayat var! Çocukların anaokulunda hijyen eğitiminden, adabı muaşeret kaidelerine, şiirden, ilahiye, şarkıya kadar neşeyle cıvıldaşmaları mesela, harikaydı. Öğretmenleri Nuriye Özel'in müfredatına bakınca heyecana kapıldım, dört beş yaşlarındaki çocuklar Almanca-Türkçe şiirler okuyorlardı... Eyalet yöneticilerinden Gülsüm Kendir, Türkiye'de yüksek lisans derslerini takip eden ve akademisyenliği gözüne kestirmiş kültürlü bir kadın.