Türk toplumunda siyaset neredeyse en önemli kurum. Sabah akşam siyasetle yatıyoruz, siyasetle kalkıyoruz. Yağmuru, karı, depremi bile siyasi sonuçları itibarıyla değerlendiriyoruz. Bilimin, sanatın, düşüncenin, ekonominin ve hatta dinin siyasetle ilgisi bakımından değeri var gözümüzde. Daha doğrusu, “kıymet-i harbiye”si… Yani siyasi mücadele içindeki etki gücü…

O kadar ki gazete yazarı eğer köşesinde güncel siyaset dışında bir konuya değinmişse okurlarından azar işitiyor. İnsanlığın bugünü ve yarını için hayati önem taşıyan birtakım konular siyasi gündemden bağımsız ele alınmışsa “Bunca önemli mesele varken üzerinde duracak konu diye bunu mu buldun” diye çıkışıyor okurlarımız.

Hasılı kelam, siyasete çok önem veriyoruz. Her şeyi de siyasetten bekliyoruz.

Madem siyaseti bunca önemsiyoruz, öyleyse siyasetin toplumla etkileşiminin doğasını keşfetmeye yönelik bilimsel çabaların ortaya çıkardığı sonuçlar da ilgimizi çekecektir.

Bu düşünceyle, netice itibarıyla konu siyasetle ilgili olduğu için, “Daha önemli konu bulamadın mı” diye eleştirilmekten de çekinmeden yeni yılın ilk birkaç yazısını “siyasetin sosyolojisi”ne ayırmak niyetindeyim. Yani siyaset kurumunun işleyişiyle toplumsal gelişmelerin doğrudan ve dolaylı etkileşimi konusuna… 

Siyasetin yalnızca birtakım kurumların üst kademe yöneticilerinin karşılıklı hamlelerle kendi aralarında oynadıkları satranç benzeri bir oyun gibi anlaşılması doğru olmasa gerek. Satrançtaki taşların gücü ve işlevi bellidir. Atın, filin, kalenin vs. ne yapabileceği standart bir bilgidir. Ama siyaset satrancındaki taşlar toplumsal değişkenlerdir. Adı üstünde, farklı şartlarda farklı işlevler görebilecek değerler. 

Dolayısıyla siyaset kurumunu her şeye kadir bir güç gibi görmektense, toplumsal dinamiklerin çalıştırdığı bir makine olarak tahayyül etmek daha doğru olur. 

Bu noktada belki de önce siyasetin toplumumuzda neden bu derecede önemsendiğinin izahını aramaya başlamak lazım.