Dubai / Birleşik Arap Emirlikleri

Bir hata önce Birleşik Arap Emirlikleri’ni ziyaret eden TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’tan sonra, 13 Şubat 2024 Salı günü Cumhurbaşkanı Erdoğan Mısır seyahat öncesi Dünya Hükumetler Zirvesi için Birleşik Arap Emirlikleri’ndeydi. Aynı tarihte hazine ve maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Dubai Türk iş Konseyi’nin Arjaan Rotana Otel’de düzenlediği toplantıda yeni Türkiye ekonomisi brifingi verdi. Finans Komitesi yönetim kurulu ve yabancı yatırımcıların katıldığı 300 kişilik toplantı akşam saat 8’de başladı ve 1 saat sürdü.

Türkiye yöneticileri körfezi suyolu yapmış gibiler. Katar’dan sonra Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan nihayet Mısır.. Seçim öncesi sağlanan finansın sıcaklığı, normalleşen ilişkiler, yeni yatırım ve kredi ihtiyaçları, sıkıntıda olan Türkiye ekonomisi, jeopolitik kırılmalar getiriyor.

Dubai Konsolosu ve Dubai Türk İş Konseyi başkanının kısa takdimlerinden sonra Bakan Şimşek, networking sunumu yaptı.

7 ay önce göreve geldiği ilk gün devir teslim töreninde söylediği “önce rasyonel zemine dönüş” sözünden başlanırsa nasıl irrasyonel zeminlerde sürüklendiğimizin tescili gibiydi anlattıkları.

Bir süre önce Merkez Bankası başkan yardımcısı Cevdet Akçay‘ın “kopmuş ekonomi linkleri” söylemi de son beş yılın durumunu açıklıyordu.

2023 Haziran öncesi beş yıldan sonra 2028’e giden yeni “orta vadeli ekonomik program” ile adeta yükseksen derece dönüşümle şekillenen bir milat anlatıldı. Yeni programın başlıklarını Şimşek şöyle sıraladı;

- Rasyonel ve Dünya ile uyumlu yeni bir program uyguluyoruz.

- Bu Türkiye ekonomisinin yeni imajı ve trendidir.

- Sıkı para politikası ve enflasyonla etkin mücadele.

- Faiz, kur, borçlanma, bütçe, cari açık, enerji ve yatırımlar gibi bütün göstergeler tamamen değişti.

- Dış yatırımlar ve yatırımcılar için cazip ve teşvik edici bir trend var artık.

- Risk puanımız(CDS) 700’den son yedi ay uygulanan Ortodoks politikalara paralel Merkez Bankası’nın sıkı para politikası ile 300’e indi.

Ekonominin patronu Mehmet Şimşek’in sunumu ve açıklamaları 2018’den itibaren yürüyen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin rasyonel olmayan uygulamalarının tescili gibiydi. Bakan Şimşek programın başarısı için siyasi desteğinin şart olduğunu bunun da şu an var olduğunu söyledi. 2018-2023 ekonomik trend ve uygulamalarının irrasyonel ve dünyadan kopuk olduğunu söylercesine, 2023-2028 trendin yeni orta vadeli ekonomik programla sürdürülebilirse Türkiye ekonomisinin Dünyada ilk on ekonomi arasına girebileceğinin sürpriz olmayacağını da anlattı.

Türkiye’de ciddi bir potansiyel ve ümit verici bir kalkınma ivmesinin var olduğunu, dış yatırım ve yatırımcılar için güven veren bir politika uygulandığını açıkladı.

Genel seçimlerden sonra Mehmet Şimşek ile başlayan ekonomik dönüşüm, değişim ve politikaların doğru olduğu, başarılı olacak temel öncelik ve kriterlere girilmesi kabul edilirken an itibari ile; “Yunanistan 1000$ borç almak için 41$ faiz öderken, Türkiye aynı borcu almak için 97,5$ faiz ödemek zorunda kalıyor” (Bilge Yılmaz).

Son beş yıldaki sürecin adı “yapısal istikrarsızlık” olarak konurken güvenin Mehmet Şimşek kaynaklı olduğu ancak tek kişinin yetmeyeceğini söyleyen dış kaynaklı yorumlar da var.

Bu olumlu tablonun yapısal eksiklikleri de var. Hukuk devleti, özgürlükler, demokrasi, insan hakları, sosyal reformlar olmadan, kuvvetler ayrılığına özen göstermeden, şeffaflık, denge denetim sistemi kurulmadan güven iklimini güçlendirmek çok kolay değil.

Kurumlaşma, bağımsız yargı, bağımsız Merkez Bankası olmadan istikrar, refah ve kalkınma zor. Siyasi ve stratejik riskler çok fazla. Sosyal kutuplaşma, memnuniyetsizlik, hayat pahalılığı, yoksullaşma, yolsuzluk, otoriterleşme, keyfilik, torpil, kayırmacılık ve nepotizm, yönetimde yozlaşma büyük engel. “2026 itibari ile fiyat istikrarını yakalayacağız” diyen Şimşek aslında ne zaman “hukuk devletine” dönülürse bunun olacağını en iyi bilenlerden. Jeopolitik tehdit ve riskler sıcak ve yakın. Mülteciler, terör, deprem sorunları, geçim zorluğu büyük dezavantaj.

Liyakatli, güçlü kurum ve kadrolar şart. Türkiye önce yanlışlarının bedellerini ödeyecek sonra eksikliklerini tamamlayacak, istikrar yakalayarak yoluna devam edecektir. Açı reçeteler can yakıyor, yakacak sonrası iyi gelir inşallah.

Aydın Bolat

15.02.2025