İstanbul’un fethi 1453’ten itibaren cami olarak kullanılan 24 Kasım 1934 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla müzeye dönüştürülen Ayasofya, Danıştayın söz konusu kararı 2 Temmuz 2023’te iptal etmesinin ardından 24 Temmuz 2023 Cuma günü Müslümanlar için ibadete açıldığı ilan edildi.
Müslümanlar tarafından fethin ve İstanbul’un en sembolik mekanlarından biri olarak görülen Ayasofya, ilk etapta Ortodoks Hristiyanlar için bir manastır/katedral olarak inşa edildiği için onlarca kutsal olarak kabul ediliyor.
Danıştay kararına göre;
“Fatih Sultan Mehmet Han Vakfı’nın mülkiyetinde olan Ayasofya’nın vakfedenin iradesi gereği sürekli şekilde cami olarak kullanılması için toplumun hizmetine sunulduğu, hayrat taşınmaz niteliği taşıdığı, tapu belgesinde de cami vasfı ile tescilli bulunduğu, amacı dışında kullanılmayacağı, değiştirilemeyeceği….” İfade edilmiştir.
Danıştayın bu kararı doğrultusunda Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle bu vakıf camisinin adı Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi olarak belirtilerek özel ve sembolik hususiyetlerine atıflar yapılarak Diyanet İşleri Başkanlığı’na verilerek hizmete açılmıştır. Milletçe çok büyük bir sevinçle karşılanmış Ayasofya günlerce dolup taşmıştır.
Ayasofya’nın bir bölümünün müze olmasına ilişkin önerilere karşı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, televizyon programındaki bir konuşmasında;
“Karamollaoğlu (Saadet Partisi Genel Başkanı) yazıklar olsun sana. Ayasofya’nın bir bölümünü müze olarak kullanırız diyor. Fatih Sultan Mehmet’in Ayasofya’nın neresini kalkıp da müze olarak bıraktığını duydun? Hangi kitapta var bu? Erbakan hocamızın bütün emeli, hayali Ayasofya’yı açabilmekti. Sen Kabaoğlugillerle aynı saftasın. Ey Temel efendi söyle bana arkadaşını söyleyeyim sana kim olduğunu..” dedi.
Sonra ne mi oldu?
Ayasofya’nın bir bölümü (üst katı) müze yapıldı. Kültür Turizm Bakanlığı tarafından özel bir şirkete kiralandı. Ayrı bir kapıdan 25£ ücret ile giriliyor. Turistlere kulaklıkta dinleme cihazı 10£ ile veriliyor. On madde Hristiyanlık ve kutsal Ayasofya hakkında bilgiler veriliyor. Medeniyetimiz hakkında tek cümle bilgi verilmiyor.
Ayasofya’nın üst katında kilise müziği çalınıyor. Geçen ay bir turist Yunan bayrağı açtı. Sonra da Hristiyan ziyaretçiler kendi inançlarına göre ibadet etmeye, istavroz (haç) çıkarmaya başladılar. Yakında özel kilise ayinleri de başlayabilir. Yani Ayasofya’nın mevcut hali altı cami üstü müze/kilise durumundadır. Böyle bir garip uygulama yarı cami-yarı kilise “ortak mabed” dünyanın hiçbir yerinde yoktur. Bu anlatılan durum ve uygulama ile ilgili sesli video görüntüler sosyal medya mecralarında dönüp duruyor. Çok büyük eleştiri ve tepkilere de konu oluyor.
İnsanın sorası geliyor. Gaye Ayasofya’yı “Dinler arası Diyalog Projesi”ne göre düzenlemek miydi? Zira bu endişeyi çağrıştıran ilginç beyanatlar verildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan; Filistin/Gazze konjonktürü için yaptığı açıklamada: “Bilsinler ki; Mescid-i Aksa Müslüman ve Hristiyanların “Ortak Mabed”idir. Ayasofya’da da bu adımı bizler atacağız. Erdoğan’ın ağzından laf bir kere çıkar.”
Ak Parti TBMM grup başkanvekili Özlem Zengin bir TV programında:
“Ayasofya sadece Müslümanların değil, ne kadar başka dinlerden insanlar varsa onların da ibadetgahıdır. Aslında bir şölen günü, herkesin ibadetine açılıyor.” dedi. Yani Ayasofya tüm dinlerin ortak mabediymiş ve herkesin ibadeti için açılmış. Sadece Müslümanların camisi ve ibadeti için değilmiş!
Ne cami, ne kilise? Arafta ca-ki! Dinler arası diyaloğun “kollektif mabedi” imiş! Öyleyse dinler arası diyalog çağrılarıyla Papa ile hemhal olan F.Gülen’e neden karşı çıkıldı? Ezandan Eşhedü enne Muhammeden Resulullah’ı çıkardıklarında… Bazen cami bazen kilise olan “Hybrid ibadethane” yani karma ibadethane dünyanın neresinde var? Herhangi bir ülkede bir kilisenin (katedralin) müze/camiye dönüştürülmüş bir bölümü var mıdır? Dine yanlış, Fatih’in vakfiyesine ters, tarihe ihanet olan bu uygulamadan vazgeçilmelidir. Bu hali Fatih Sultan Mehmet Han görse ne derdi?
80-90 yıl boyunca “Ayasofya açılsın” diye mitingler düzenleyen, protestolar yükselten, haykıran Müslüman ahali, yaralı vicdanlar bugünkü hali kabul edebilir mi? Onlar neyin mücadelesini vermişlerdi? Ayasofya; bütün dinlerin ortak mabedi olsun, yarısı müze olsun, üst katı parayla kiraya verilsin diye mi direndiler?
Ayasofya Camisi İstanbul’un ulu camisidir. Fethin sembolü, Fatih’in vakfıyesidir. Müze değildir, hele kilise gibi de kullanılamaz! Vakıf istek ve arzusunun dışına çıkılamaz. Ülkemiz, inancımız ve değerlerimizin haysiyeti için bu hale sessiz kalınamaz.
İslam bütün dinlere hoşgörüyle bakar ancak bu “Ortak Mabed” karışıklığı fitne ve bela getirir.
Cami, Kilise ve Havralarda aslını, yapısını bozmadan herkes kendi inancına göre ibadet edebilir. Buna bütün dinler cevaz verir, veriyorlar da… O ayrı.. Ancak aynı çatı altında cami, kilise, havranın tarihte ve yeryüzünde örneği yoktur.
Bu hale siyaseten de hoşgörüyle bakılamaz. Bu durum dini takiye ve siyasi popülizmdir. Milletin duygularına, tarih bilincine ve inançlarına özen göstermeyenler milletin iradesinde/vicdanında cezalandırılırlar. Kimse milletin irfanını hafife almasın! Zaman ve tarih en adil hakemdir. Bizden hatırlatması…
Aydın BOLAT
Nisan 2024