Damarlardaki kan belirli bir basınçla akar. Kan basıncının normalden yüksek olmasına “yüksek tansiyon” denir. Yüksek tansiyonda beyin içinde ki basınç yükselir.Ayrıca vücuttaki bütün damarlarda da basınç yükselmesi olur. Baştaki kan basıncının artması baş ağrısı yapar. Yüksek tansiyonun en önemli alarmı baş ağrısı ve baş dönmesidir.
Yüksek tansiyon vücuttaki birçok organın fonksiyonunu bozmaktadır. Yaşam süresi ve kalitesini olumsuz etkilemektedir. Damar sertliğine ve kalp hastalığına sebep olur. Böbreklere etki eder. Kalp dakikada 5 lt kanı sürekli vücuda pompalar. Kalp kasıldığı anda oluşan kuvvetli basınca büyük tansiyon, kalp gevşediği sırada oluşan basınca da küçük tansiyon denir. Normalde istirahat halindeki bir yetişkinde büyük/küçük=120/80 mm Hg’dir. Büyük 12, küçük 8’dir.
Yüksek Tansiyonun Sebepleri
Yüksek tansiyonun sebepleri her zaman tespit edilemez. Hipertansiyonda genetik faktörler, beslenme şekli, şişmanlık, fiziksel aktivitenin azlığı, sigara, alkol ve stres etkili faktörlerdendir. Kalp hastalıklarında, damar sertliklerinde, kolesterol yüksekliğinde ve şişmanlıkta yüksek tansiyon görülebilir. Böbrek hastaları ve gebelikte görülen toksemi de yüksek tansiyonun sebeplerindendir. Yüksek tansiyonun irsi yönü de vardır.
Yüksek Tansiyonun Belirtileri ve Teşhis
Başın bilhassa arka kısmında şiddetli ağrı olur. Hastada baş dönmesi, çarpıntı ve çabuk yorulma şikayetleri olur. Yorgunluk, bayılma, burun kanaması, uykusuzluk ve sinirlilik görülür.
Yüksek Tansiyonun Tedavisi
İlaçsız tedavide önce tuz alımı kısıtlanmaktadır. Tuz kısıtlanmasının yanında sebze ve meyve ile beslenme sonucu kan basıncı önemli derecede düşmektedir. Hipertansiyonu olan kişilerin normal kilolarında olmaları da önemlidir. Düzenli egzersiz kan basıncını düşürmekte ve kalp fonksiyonlarını olumlu yönde etkilemektedir. Hipertansiyonun erken teşhis edilmesi ve tedavisine başlanması kardiyovasküler hastalıklar için önemlidir.
Sigara, kötü kolesterol(LDL) düzeyini artırır, infarktüs riskini artırır ve koroner kalp hastalıklarına sebep olur. Sigara içenlerin yanında durarak pasif içici olmak da çok zararlıdır. Sigara ve alkolü bırakmalıdır
Kahve ve çayın kan basıncını olumsuz etkilediği tespit edilmiştir. Yaş ilerledikçe çay ve kahve içimini azaltmak gerekir. Muz, şeftali, karpuz ve kabuklu fırınlanmış patates yüksek tansiyon için faydalıdır. Kivi sadece mükemmel bir C-Vitamini deposu olmayıp aynı zamanda yüksek potasyum da içerdiğinden yüksek tansiyona karşı oldukça yararlıdır. Pelin çayı, elma kabuğu çayı, maydanoz çayı ve biberiye çayı içilirse faydalıdır. Sarımsak en önemli tansiyon düşürücüdür. Limonlu su içilmelidir. Enginar ve soğanın idrar söktürücü etkisi vardır. Tansiyon hastalarına faydalıdır.
Yüksek tansiyon çocuklarda da görülebilir. Kilolu şişman kişilerde görülme riski daha fazladır. Aşırı tuz kullanım alışkanlığından genç yaşlarda kurtulmalıdır. Kalp rahatsızlığına sebep olur. Yağ, tuz ve baharatı yüksek oranda kullanma alışkanlığı hipertansiyonu doğurur. Yüksek tansiyon kalp-damar, böbrek ve göz hastalıklarının da habercisidir. İrsi özelliği de vardır.
Yüksek tansiyon kalp krizi ve felç geçirme riskini artırır. Tedavi ömür boyu devam etmelidir. İyileştim diye doktora sormadan ilacı kesmek doğru değildir. Doktor kontrolünde tedaviye devam etmelidir. Stresten uzak durmalıdır.
Yürüyüş, düzenli egzersiz yapmak tansiyon hastaları için çok faydalıdır.