“Bir hükümetin en kutsal görevi,

tüm vatandaşlarına eşit ve yansız bir adalet sağlamaktır.”

Victor Hugo

İnsan dünya telaşına kapılmadan yol alırken ruhunu dinginliğe bırakmak ister. Anlamlı, uzun ve huzurlu bir ömür sürdürülmesi en büyük dileğidir. Gün gelir yaşama yeni bir yön veren kavşağa girilmiş olunur. Hayatının en önemli bölümünde çalışıp ardında bir yığın anıları bırakan kişi nihayet hayaline kavuşur. Bir tür modern kölelikten, sistemden çıkış pasaportunu alır, dünya seyahatine çıkacak duruma kavuşur.

Çalışanlar üretim ve hizmet noktasından ayrıldıkları an genelde gözden düşme başlar. Şanslı olanların önünde, kendilerini enerjik hissedebilecekleri, on ila yirmi yıllık bir ömür kalır. Kalan süreyi daha rahat yaşanabilir bir duruma getirmek kendi ellerinde ve ülke yöneticilerin sorumluluğundadır. Batı ülkelerinin emeklileri insanca bir yaşama kavuşup dünyayı gezerken, ülkemizde çoğu emeklilerin durumu içler acısı olup yaşam mücadelesi içindedirler. Emeklilerimiz buruk, gönülleri kırık biçimde hayatlarını sürdürürler. Şartlarını iyileştirme yolu aranmaz, yanlış ekonomi politikalarının bedelini en ağır ödeyen kesim en sonunda onlar olur. Emeklileri geri kalan hayatlarının sonuna dek uzun ve acı verici bir gelecek bekler. Yıllardır enflasyon karşısında eriyen maaşları, bir türlü normal geçinme imkânı vermez.

Son yirmi yıl maalesef emekliler için birçok açıdan hiç iyi geçmedi. Emeklilerden kısılan kaynak asgari ücretlilere aktarıldı. Hatalı ekonomik politikaların uygulanması hayat pahalılığı krizini oluşturdu; krizin yanlış yönetilmesi, emeklilerin buradan en fazla zararla çıkmasına ve onlarla çalışanlar arasında maaş eşitsizliğine neden oldu. Ayrıca, yanlış ve eksik gösterge hesabı sonucu maaş bağlandığı için; aynı hizmet yılı, aynı gün sayısı prim yatıran 2000 yılı öncesi bir emekli ile 2000 yılı sonrası bir emeklinin arasında uçurum oluşturuldu. İtirazlar oldu ancak emekliler örgütlü olmadıkları için sesleri yeterince duyulmadı. Bazı cılız girişimler bu haksızlığın giderilmesinde etkili olamadı.

Geçmişteki birbirini takip eden programlarla zaman kazanılmış gibi görünse de bir türlü düzlüğe çıkılamadı. Kamu israfı ve inşaata yapılan harcama öncelikleri aşırıya kaçtı. Kemer sıkma politikaları ile gerçekleştirilemeyen yapısal politikalar ülkeye ekonomik açıdan bugün bile önemli katkılar sağlamış değil. Tek bilinen ve uygulanan yöntem zam, vergi, harçlarla emeklileri daha da fakirleştirmek oldu. Yaşanan hayat pahalılığı krizi içinde kısa ve uzun vadeli çözümler olarak onların gelirleri enflasyon nedeniyle bir nevi üstü kapalı vergilendirildi.

Özellikle son dönemde, yöneticilerini hiçbir vakit mağdur etmeyen emeklilere, yöneticileri dar bir ideolojik çerçeveden baktılar. Piyasalar kurallara ihtiyaç duymasına rağmen mevcut kurallar önemsenmedi. Dijital dönüşüme geçiş bir ülkeye inanılmaz katkılar sağlar. Gençlerimizdeki tutkunun verdiği enerji ışık hızına dönüştürülemedi. Gelinen noktada ise zamanla bu kabullenildi. Hiç şüphesiz ki, aşırı güven ve naif politikaların bunda payı çoktu. Yöneticiler son dönemde tercih ettikleri modele fazla güvendiler, hata yaptılar. Aldıkları kararlarla güya piyasalar kendilerini en iyi şekilde düzenleyebilecekti. Devletin piyasalara yeni uygulamalarla müdahalesinin olumsuz yönde etkisi oldu. Kibir kör noktalar yarattı. Nihayetinde uygulanan politikaların yanlışlığı kabul edilerek rasyonel bir modele geçilmesine karar verildi.

Kur artışları, enflasyonu yükseltti, onları zamlar takip etti, ücretlilerin gelirleri artırılmaya çalışıldı. Bütün bunların birbirini izlemesi bir sarmal oluşturdu. Yaşanan hayat pahalılığı krizine kısa ve uzun vadeli çözümler bulmak yerine geçici, zaman kazandırıcı yöntemler denenerek çare arandı. SGK, BAĞ-KUR, MEMUR emeklilerinin maaş iyileştirmeleri kuralsız ve adaletsiz biçimde uygulandı. Çalışanlara 6 ay için %86, kamu işçisine %45, asgari ücretlilere %34 artış sağlanırken, diğer 14.900 bin kişilik emekli grubuna %25 zam uygun bulundu. İşte toplumu altüst eden en büyük yaman çelişki, gelir eşitsizliği ve gelir adaletsizliğidir. Bunların olduğu bir toplumda sizce huzur olur mu? Bu dengesiz uygulama insanın aklına üstat Necip Fazıl Kısakürek’in gelir eşitsizliğini haykırdığı dizelerine bakalım:

“Allah’ın on pulunu bekleye dursun on kul,

Bir kişiye tam dokuz, dokuz kişiye bir pul.

Bu taksimi kurt yapmaz kuzulara şah olsa,

Yaşasın, kefenimin kefili karaborsa.”   

İşte böyle anlatıyor gelir adaletsizliğini üstat. Ülke hızla derin yoksulluğa gidiyorken, bu noktaya getirenlerin hatasını hem unutuyoruz hem de bağışlıyoruz. Hata yapmanın en iyi karşılandığı coğrafyanın bu topraklar olduğuna şimdi iyice eminim. Üstelik her hatadan öğrenilenler öyle güzel anlatıldı ki, bu bile topluma başarılı olmayı öğrenmek olarak yöneticiler tarafından inandırıldı, vurgulandı.

Her devletin emeklilerinin mutlu olmasını, güvende olmasını, sağlıklı ve rahat yaşam sürmesini sağlamak görevidir. Çalışma hayatının sonunda oluşan maaş kayıpları yüksektir. Özellikle günümüz olağanüstü durumlarda emekliler devletin desteğine ve müdahalesine bağımlıdırlar. Kurallar onları keyfi yönetimden korur. Eğer emeklinin maaş artışlarını bir kurala bağlıysa sonuç bellidir. Aksi takdirde her yıl oluşacak artışlar, kuralsız ve yöneticilerin keyiflerine bağlı kalır.

Türkiye yüzyılı denen günümüzde, toplumumuz büyük bir sorunla karşı karşıyadır. Ufukta ekonomik fırtınanın kara bulutları beliriyor. Yeni ekonomi yönetimin bu fırtınayı dindirmesi hususunda toplum umutlu olmak istiyor. Belli çıkarları diğerlerinin üzerinde tutarak demokrasiyi bütünüyle altüst etmek sonuçta kimseye yarar getirmeyecektir. Herkes bu problemin aşılması için üzerine düşen görevi yapmak isteğindedir. Emeklilerin, dul ve emekli kadınların haklarını göz ardı etmek Türkiye’nin yüzyılı içinde oluşmamalıdır.

Yaşam emekliler için şimdi daha çok zor bir dönemece girmiştir. Özellikle sağlık ve bakım harcamaları çok pahalı durumdadır. Emeklinin vekili yurt dışında tüm aile efradını tedavi ettirirken, asil olan kendisi, şehir hastanelerinde saatlerce mecalsiz kuyruk beklemektedir. Muayene parası bile maaşının yarısına tekabül eden özel doktora gitmek ve tetkikler ettirebilmek hayal dışıdır. Yöneticilerini asla mağdur etmeyen emeklilerin enflasyona ezdirilmesi asla kabul edilemez.

Diğer taraftan ülkenin derin bir iktisadi krizin içene sürüklendiği yöneticilerce de kabul edilmiş ve kurtarıcı bir ekip aranmıştır. Politika yapıcıları bunları dikkate almak zorundadır. Gelinen noktada toplumsal/sınıfsal gerilimi artırmadan daha güzel ve mutlu günler yaşamak ülkenin tüm fertlerinin dileğidir.

Dostlukla…

Ali Akça

aliakca2009@hotmail.com