Öyle görülüyor  ki pek çok insan, niçin yaratıldığını bilmiyor, düşünmüyor ya da düşünmek istemiyor. Buna karşılık bazı insanların bu  konuya kafa yordukları, araştırdıkları ve  bazı sonuçlara ulaştıkları anlaşılıyor.  Konu ile ilgili eserlerde insanın  yaradılış amacının “kulluk” olarak zikredildiği ve “Ben cinleri ve insanları, bana kulluk etsinler diye yarattım” [1] ayetinin de  buna delil olarak gösterildiği  biliniyor. Buna bir de  hadis uzmanları tarafından  Hz. Peygamber’e aidiyeti onaylanmayan, fakat  sûfî düşünce  tarzını  yansıttığı için  meşhur olan “Bilinmeyen gizli bir hazine idim, bilinmek istedim, bilineyim diye  mahlukatı yarattım (Kenz-i Mahfî/ gizli hazine)”[2] rivayeti ilave edildiğinde, insanın  niçin yaratıldığı konusunda biri “kulluk”, diğeri  de  “Allah’ı bilmek” olan iki  farklı  düşünce  tarzının ortaya çıktığı ve yaygın  bir görüş  haline geldiği   anlaşılıyor. Fakat bu görüşler, Kur’anî  muhtevayı  tam olarak yansıtmıyor.  Zira Kur’an’da  kulluğa ilaveten  bir de  hangi  “insanın  ahsen-i amel/ işin en güzelini yapıp yapmayacağını denemek” için  yaratıldığını   açıklayan  ayetlerin  de  bulunduğu  görülüyor. Söz  konusu  bu ayetlerde şöyle deniliyor:

“(Yeryüzü yaşanır hale geldikten sonra Allah’ın) sizi yaratması, hanginizin  daha güzel  iş yapacağını denemek içindir.”[3]

“Biz yer yüzünde göz alıcı güzellikler  yaratarak kimin ( bu güzelliklere aldanmayıp) iyi ve güzel işler yapacağı konusunda insanları  sınamak istedik.”[4]

“Hanginizin daha güzel iş yapacağını sınamak için ölümü ve hayatı yaratan O’dur. O Azizdir ve Gafurdur.”[5]

Kur’an’ın genel muhtevasında yer alan  bilgilere  göre  Allah Teâlâ,  gökleri ve  yeri^[6]  yarattıktan sonra insanı yaratmıştır.^[7]  Yeryüzündeki bütün nimetleri  onun  emrine  tahsis etmiş^[8]  ve bunun karşılığında da  ondan kendisini tanımasını ve emirlerini yerine getirmesini^[9], yeryüzünü imar etmesini^[10] ve yönetmesini^[11] ,   kısaca kendi iradesine uygun  işleri “ahsen ve salih”  olarak  yapmasını,  diğer bir ifade ile  işlerini  doğru ve  en güzel bir  biçimde yapmasını istemiş ve ona bu konularda  bir sorumluluk yüklemiştir.

Amel “yapma, işleme, çalışma ve  iş görme” demektir. Salih ise doğru, dürüst, iyi, sağlam, kusursuz, mükemmel anlamlarına gelmektedir.  Buna göre salih amel, doğru iş, sağlam iş, iyi iş, kusursuz iş demektir.  Bu nedenledir ki Kur’an’da  amel sözcüğünün, iyi iş [12] ıslah etme[13], sulh yapma[14] işleri düzeltme[15] ve doğru iş [16]  anlamlarda kullanıldığı  anlaşılmaktadır. Bu nedenledir ki Ahmet  Hamdi Akseki, salih ameli, “Akl-ı selimin insan fıtratı  ve tabiatının reddetmediği bir takım hayırlı amellerdir ki, insanın kendi nefsine, ailesine, milletine ve bütün insanlara, hülasa hangi sınıftan olursa olsun, her insanın menfaatine olan şeylerle bağdaşan iyi, güzel işler ve davranışlardır”[17]  şeklinde tanımlamıştır. Bu tanım,  Kur’an’ın genel muhtevasıyla  da örtüşmektedir.  Nitekim  Kur’an’da amal-i salihin,  iman,  ahlak ve ibadet  başta olmak üzere tabiatı tanıma ve keşfetme sorumluluğunu da kapsayan her türlü doğru, iyi ve güzel  eylemler  için kullanıldığı  da anlaşılmaktadır: