Önceki yazımda İslamcılığın kendi ütopyası peşinde koşmak ya da “idea”sını gerçekleştirmek üzere hareket etmek yerine reelpolitiğin pragmatizminde dönüştüğünü; dolayısıyla artık daha iyi bir dünya arama teşebbüsünden vazgeçtiğini belirtmiştim.

İslamcılığa dair daha önce zikrettiğim ikinci handikap ise, Tanrı, insan ve evren ile ahlaki bir temelde ilişki kuramamak. Bu ikinci handikapın ne demeye geldiğini somutlaştırmak üzere bazı örnekler verelim. Meselâ; İslamcıların da şehirleşme sürecinde “betonlaşma”nın dışında bir pratik geliştirememiş olmaları, neticede tabiatla kurduğu ilişkilerin sağlıklı olmadığını bize göstermektedir. Esasen İslamcılar da son derece sıradanlaşarak cari olan kültürel pragmatizmi devam ettirmişlerdir. Bu verdiğim örneği bir kısım arkadaşlar “ne yani bu mu?” diye önemli bile görmeyebilirler. Zaten sorun da tam buradan başlıyor. Tabiatla nasıl ahlaki ilişki geliştirileceğine dair bir zihniyet bile oluşturulamamıştır. (Bu arada Türkiye’de farklı ideolojik angajmanların durumunun da çok farklı olmadığını belirtmeliyim)

Halbuki biz Batı tarihini Francis Bacon’dan itibaren ele alırken, Batı modernitesinin yarattığı düalizmle insanın tabiat ve insan üzerine egemen olması yönüyle eleştirmekte idik. S. Hüseyin Nasr’ın “İnsan ve Tabiat” kitabı Batı ile bizdeki bu zihniyet farkını anlatmaya çalışmaktaydı. Fakat gelinen noktada Batı’nın en azından kendi ülkesinde tabiatla ilişkisinin müslüman toplumlardan daha iyi olduğunu gözlemlemekteyiz.

İslamcıların teori ve pratikte insan ve hakları üzerine inşa edilmiş bir tezini göremiyoruz. İnsanla ilişkinin ahlakiliğini ele veren teori ve pratik eksikliği farklı kavramların bileşeninde görülebilmektedir. Bir kısım islamcılar “insan hakları”nın Batılı bir kavram olmasından yola çıkarak bizi yansıtmadığını düşünüp rezerv koymaktadırlar. Batı’nın İnsan hakları konusunda ikircikli durumları ve krizleri söz konusudur. Ancak Batı’ya rezerv koyduktan sonra müslümanların insan ve haklarına dair nasıl bir yaklaşım inşa ettiklerini bilmiyoruz. Hatta Batılı insan haklarına itiraz, müslüman toplumlarda bir müddet sonra “insan”ı ciddiye almama tavrına kadar ilerlemektedir.