Modernizasyon; modern diplomasi ve istihbaratın başladığı Rönesans'tan bu tarafa istihbarat teşkilatlarının olmazsa olmazlarından biridir. Bu modernizasyon ya da eski istihbaratçıların deyişiyle re-organizasyon, kimi zaman bir matbu arşiv düzenlemesi, kimi zaman -Milli İstihbarat Teşkilatı'nda 1 Ocak 1997 tarihinde, saat 00:00 itibarıyla olduğu gibi bilişim sistemine geçiş (Bu bilişim sistemi, zaman içinde MİT'in tekmil arşivini de içerecek şekilde genişletilmiş, geliştirilmiştir) veya elektronik takip tarassut sistemlerinin hatırı sayılır oranda yapay zekâya bağlanması şeklinde tezahür edebilir.

Bütün bu dönüşümler, evrimler zamanın ruhuna uygun biçimde gerçekleşirse bir ülkenin istihbarat teşkilatı güçlü sayılabilir. Ancak zamanın ruhuna ayak uydurmak teknolojik gelişmelerden ötürü bireyler, aileler ve devletler için zorlaştığı gibi elbette gizli servisler için de zorlaşmıştır. Bugün bu bağlamda yapay zekâ istihbaratı meselesine odaklanacağız.

Otuz yıllık istihbari dönüşümü bir çırpıda anlatmak zor ama en azından kronolojik, düzenli bir betimlemesini yapmak mümkün. Önümüzdeki 30 senede ise nasıl hızlı bir dönüşüm yaşanacağını kestirmek hiç kolay değil.

Ama istihbaratın bizatihi kendisi de geleceği öngörmek maksadıyla yapıldığına göre (zaten tam da bu yüzden zamanla yarıştır) biz de önümüzdeki 30 yılın istihbarat sistemleri üzerine spekülasyon yapabiliriz.

Gelecek, elbette gaip gibi bir şeydir. Kimse bilemez. Jules Verne ve H. George Wells'ten beri fütüristik öngörülerin arada tuttuğu olmuştur. Bu; ancak bir konunun temel paradigmalarının işleyiş biçimini kavramakla olur.

İSTİHBARAT ZAMANLA KAİMDİR

İstihbarat; bütün hayati olgular gibi zaman mefhumuyla ilgilidir, hatta ancak onunla kaimdir. Otuz yılın bana öğrettiği prensiplerden birincisi bu. 1990'lı yıllarda, hatta 2000'lerin başlarına kadar istihbaratı elde edilme araçlarına göre ikiye tasnif edebiliyorduk en fazla: İstihbarat, kaynağına göre tasnifte HUMINT, yani İnsana Dayalı İstihbarat ve ELINT, yani Elektronik İstihbarat olarak ayrılıyordu.